Open brief aan de Nederlandse talkshows

  

Geachte hosts, gasten en producers,

Als talkshows in Nederland bestaansrecht willen hebben, dan is het tijd dat jullie je verantwoordelijkheid serieus nemen. Jullie programma’s zijn niet alleen amusement, maar vormen mee de publieke opinie. Elke uitzending beïnvloedt het vertrouwen in onze democratie, in de journalistiek en in elkaar. Dat vraagt om meer dan kijkcijfers najagen – dat vraagt om journalistieke deskundigheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid.

Laat gasten uitspreken. Stel verdiepende, kritische vragen. Vraag door en prik door bij ingestudeerde soundbites. Politiek en samenleving verdienen geen toneelstuk van populistische one-liners of marketingpitches, maar een gesprek waarin feiten, waarden en visies worden getoetst.

Normaliseer niet wat niet normaal is. Discriminatie en haatdragende retoriek verdienen geen klakkeloos podium omdat het scoort.

Als jullie extremistische of polariserende boodschappen normaliseren, dragen jullie actief bij aan verdere verharding van het publieke debat. De verleiding van de slogan mag nooit zwaarder wegen dan de waarheid.

De journalistiek heeft de taak macht te controleren, feiten boven slogans te stellen en burgers te informeren. Dat geldt óók voor talkshows. Als jullie alleen kiezen voor emotie en conflict, laten jullie het publieke gesprek verworden tot ruis – en ondermijnen jullie het fundament van de democratische rechtsstaat.

De samenleving heeft behoefte aan dialoog in plaats van overschreeuwen, aan programma’s die ruimte maken voor nuance, die andere perspectieven belichten en die laten zien dat verschillen niet gevaarlijk zijn maar juist de basis vormen van een menselijker en rechtvaardiger Nederland.

Talkshows kunnen vensters zijn op de werkelijkheid, of spiegels die de karikaturen van sociale media alleen maar versterken. De keuze is aan jullie. Maar één ding is zeker: wie denkt alleen voor de kijkcijfers te spelen, speelt in werkelijkheid met de fundamenten van onze democratie.

Blijf dus niet hangen in de gemakzucht van snelle meningen en ingestudeerde slogans. Jullie dragen verantwoordelijkheid voor het publieke gesprek in dit land. Als jullie doorgaan met het najagen van sensatie en kijkcijfers, worden jullie geen verslaggevers van de werkelijkheid maar handlangers van oppervlakkigheid en verdeeldheid. Kies voor inhoud, kies voor waarheid – of erken eerlijk dat je programma de democratie ondergraaft in plaats van dient.

 

Met indringende groet,