Haat als dagelijks refrein – de prijs van normalisering

 📰 Haat als dagelijks refrein – de prijs van normalisering

Al jaren gebruikt Geert Wilders Twitter (tegenwoordig X) om vrijwel dagelijks dezelfde boodschap te herhalen: de islam is gevaarlijk, asielzoekers zijn een bedreiging, en groepen mensen zouden collectief verantwoordelijk zijn voor incidenten. Deze constante stroom van stigmatiserende boodschappen heeft een effect dat veel dieper gaat dan de tweets zelf.


Normalisering van wat niet normaal is

In eerste instantie roept zo’n tweet verontwaardiging op. Maar wanneer dezelfde boodschap dag na dag, jaar na jaar wordt herhaald, ontstaat gewenning. Wat ooit als extreem werd gezien, verschuift langzaam richting het midden van het publieke debat. Sociologen noemen dit het proces van normalisering: uitsluiting, discriminatie en haat worden stap voor stap geaccepteerd als “een mening” die erbij hoort.

Het gevaar hiervan is groot: wanneer stigmatiserende taal normaal wordt, volgt beleid vaak vanzelf. Niet langer staan menselijkheid en gelijkwaardigheid centraal, maar angst en verdachtmaking.


Verharding en haat

De voortdurende herhaling van negatieve frames werkt als een echo. Anderen nemen de toon over – eerst in de online sfeer, daarna ook in de politiek en media. Incidenten waarbij een asielzoeker of migrant betrokken is, worden meteen uitvergroot en toegeschreven aan de hele groep. Hetzelfde gebeurt met LGBTI+-personen, moslims of andere minderheden.

Wetenschappelijk onderzoek naar online haatspraak laat zien dat deze constante stroom van negatieve boodschappen leidt tot een verharding van het publieke debat: nuance verdwijnt, stereotypen worden bevestigd, en haatdragende berichten krijgen steeds meer ruimte.


Polarisatie van de samenleving

Waar mensen ooit zochten naar overeenkomsten, wordt nu vooral gewezen op verschillen. Het wij-zij-denken verdeelt buurten, vriendschappen en zelfs families. De samenleving verliest haar sociale cohesie en vertrouwen, terwijl wantrouwen en vijanddenken groeien.


Kunnen we de schrijvers nog overtuigen?

De vraag is of degenen die dag in, dag uit zulke berichten verspreiden nog te overtuigen zijn. De harde kern waarschijnlijk niet. Voor hen is polarisatie een strategie – het levert aandacht, macht en identiteit op.


Maar er is een grote groep die niet tot de harde kern behoort. Mensen die berichten lezen, misschien delen of liken, maar niet gedreven worden door haat, eerder door onzekerheid of angst. Dáár ligt de sleutel. Juist door feiten, empathie en een ander verhaal te vertellen, kunnen we deze groep aanspreken.


Menselijkheid boven uitsluiting

Het antwoord op haat kan nooit haat zijn. Oproepen tot respect, dialoog en menselijkheid zijn geen naïeve luxe, maar een noodzaak. Zoals Hannah Arendt al waarschuwde: waar waarheid en respect verdwijnen, krijgt autoritair denken vrij spel.


Daarom is het belangrijk dat we blijven benoemen:

dat stigmatisering van groepen nooit een oplossing is,

dat problemen individueel en feitelijk moeten worden aangepakt,

dat vrijheid alleen kan bestaan in een samenleving die ook voor de kwetsbaarsten ruimte maakt.


Conclusie

Dagelijkse haatcampagnes op sociale media hebben een verwoestend effect: zij normaliseren uitsluiting, verharden het debat en polariseren de samenleving. De harde kern van haatzaaiers overtuig je niet. Maar de stille meerderheid, die worstelt met vragen en zorgen, kun je wél meenemen in een ander verhaal: een verhaal waarin respect, menselijkheid en verbondenheid de norm zijn.

Of zoals Rawls zei: “Justice is the first virtue of social institutions.” Rechtvaardigheid – en daarmee menselijkheid – moet de maatstaf blijven, ook wanneer de stemmen van haat luid klinken.




Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Geen woorden voor dit verlies – maar ook geen ruimte voor haat

Afbeelding
 Allereerst willen wij onze diepste medeleven uitspreken aan de ouders, familie, vrienden en bekenden van Lisa. Een jong leven is op brute wijze beëindigd. Er zijn geen woorden die dit onrecht kunnen beschrijven. Het verdriet is niet te bevatten. Dat jonge vrouwen op straat niet veilig kunnen zijn, dat zij aangevallen, seksueel misbruikt en zelfs vermoord kunnen worden — dat is onaanvaardbaar. Iedere vrouw heeft het recht zich veilig te voelen, altijd en overal. Niet alle asielzoekers zijn criminelen De verdachte in deze zaak verbleef op een COA-locatie. Dat roept emoties op, maar we moeten oppassen voor de val van generalisatie. Eén dader mag nooit de maatstaf zijn voor een hele groep. Een voorbeeld: toen onlangs een Nederlandse vader zijn eigen kinderen om het leven bracht, concludeerden we terecht niet dat alle Nederlandse vaders kindermoordenaars zijn. Evenmin bestempelen we alle voetbalfans als criminelen omdat sommige hooligans zich misdragen. En toch gebeurt dit mechanism...
Meer lezen

Een moreel kompas voor politiek, bestuur en samenleving

Afbeelding
  1. Naar een rechtvaardige, empathische en duurzame samenleving   Stel je een jonge vrouw voor die door Den Haag fietst, langs de hofvijver en de gebouwen waar wetten en besluiten worden gemaakt. Het lijkt een alledaags beeld, maar in feite draagt het een diepere betekenis: vrijheid van beweging, veiligheid in de openbare ruimte, de vanzelfsprekendheid dat zij haar weg kan kiezen. Dit eenvoudige tafereel is tegelijk symbool voor wat ons land groot maakt – en voor wat er op het spel staat. Nederland is gebouwd op waarden die meer zijn dan politieke leuzen: menselijkheid, rechtvaardigheid, vrijheid, gelijkheid, broederschap en de rechtsstaat. Het zijn waarden die we niet mogen beschouwen als vanzelfsprekendheden, maar als opdrachten die telkens opnieuw moeten worden waargemaakt. Ze vormen het fundament van een samenleving waarin mensen niet tegenover elkaar staan, maar met elkaar. In dit essay legt Vital Moors uit hoe we samen een samenleving kunnen bouwen waarin verbin...
Meer lezen

Hegel en de rechtvaardige samenleving: vrijheid, erkenning en de staat

Afbeelding
Inleiding: de vraag naar rechtvaardigheid Sinds Plato en Aristoteles buigt de westerse filosofie zich over de vraag wat een rechtvaardige samenleving is. Voor Hegel, een van de invloedrijkste denkers van de 19e eeuw, was dit vraagstuk onlosmakelijk verbonden met vrijheid. Niet de abstracte vrijheid van het individu alleen, maar de vrijheid die zich realiseert in een gemeenschap van wetten, instituties en erkenning. Zijn Philosophy of Right (1821) is een poging om een filosofisch fundament te geven aan een samenleving waarin vrijheid en rechtvaardigheid samenvallen. Vrijheid voorbij individualisme Hegel zag vrijheid als het wezen van de mens, maar keerde zich tegen het simplistische idee dat vrijheid slechts betekent dat niemand zich met jou mag bemoeien (negatieve vrijheid). Werkelijke vrijheid is voor hem positieve vrijheid : de mogelijkheid om jezelf te ontplooien binnen een redelijke orde die je als de jouwe herkent. Dit sluit aan bij latere denkers als Isaiah Berlin, die het onder...
Meer lezen