Geen woorden voor dit verlies – maar ook geen ruimte voor haat

 Allereerst willen wij onze diepste medeleven uitspreken aan de ouders, familie, vrienden en bekenden van Lisa. Een jong leven is op brute wijze beëindigd. Er zijn geen woorden die dit onrecht kunnen beschrijven. Het verdriet is niet te bevatten. Dat jonge vrouwen op straat niet veilig kunnen zijn, dat zij aangevallen, seksueel misbruikt en zelfs vermoord kunnen worden — dat is onaanvaardbaar. Iedere vrouw heeft het recht zich veilig te voelen, altijd en overal.

Niet alle asielzoekers zijn criminelen

De verdachte in deze zaak verbleef op een COA-locatie. Dat roept emoties op, maar we moeten oppassen voor de val van generalisatie. Eén dader mag nooit de maatstaf zijn voor een hele groep.

Een voorbeeld: toen onlangs een Nederlandse vader zijn eigen kinderen om het leven bracht, concludeerden we terecht niet dat alle Nederlandse vaders kindermoordenaars zijn. Evenmin bestempelen we alle voetbalfans als criminelen omdat sommige hooligans zich misdragen. En toch gebeurt dit mechanisme telkens weer wanneer het gaat om migranten of asielzoekers.

De geschiedenis leert ons waartoe dat kan leiden. In de Tweede Wereldoorlog werden Joden collectief gestigmatiseerd op basis van vooroordelen en incidenten. Dat vijanddenken effende de weg naar uitsluiting, vervolging en uiteindelijk de concentratiekampen. Het mag nooit meer gebeuren dat een hele bevolkingsgroep wordt weggezet als gevaarlijk op basis van de daden van enkelen.

Het misbruik van leed

Daarom is het des te walgelijker dat populisten en extreemrechtse politici dit soort tragedieën misbruiken om haat te zaaien tegen alle asielzoekers. Zij maken gebruik van het diepe verdriet van nabestaanden om hun politieke agenda van angst en vijanddenken te versterken. Dat is niet alleen respectloos jegens de slachtoffers en hun families, maar ondermijnt ook de waarden waarop onze samenleving gebouwd is.

De werkelijkheid van femicide

Het is bovendien een feit dat de meeste gevallen van femicide in Nederland — het doden van vrouwen vanwege hun geslacht — worden gepleegd door mannen die zelf Nederlanders zijn. Vaak gaat het om (ex-)partners die geweld gebruiken in de relationele sfeer. Dit probleem is dus niet “van buiten”, maar een diepgeworteld maatschappelijk vraagstuk in ons eigen land.

Het slachtoffer zijn van seksueel of dodelijk geweld ligt nooit aan de vrouw zelf. Het ligt aan de dader. De oplossing ligt in preventie, betere bescherming, onderwijs over respect en gelijkwaardigheid, een daadkrachtige aanpak van vrouwenhaat en voldoende opvang en steun voor slachtoffers.

Terug naar respect en waardigheid

De kern is dat wij terug moeten naar een moraal van respect en erkenning van de waardigheid van ieder mens. Populisten en extreemrechtse bewegingen bieden die erkenning niet: hun politiek draait om vijanddenken, om het zaaien van haat tegen hele groepen. Maar haat lost geen enkel probleem op; het vergroot slechts het gevaar.

Daarom doen wij nogmaals een dringende oproep: trap niet in de val van generalisatie en populisme. Laat de daden van een enkeling ons niet afleiden van het echte probleem: het stoppen van geweld tegen vrouwen, het bestrijden van vrouwenhaat, en het bouwen aan een samenleving waarin ieder mens zich veilig en gerespecteerd weet.

Slot

Aan de familie van Lisa, en aan alle vrouwen die slachtoffer zijn geworden van geweld: wij denken aan jullie, wij rouwen met jullie, en wij zullen blijven strijden voor een samenleving waarin dit nooit meer mag gebeuren. Want een menselijk en rechtvaardig Nederland laat zich niet leiden door haat, maar door compassie, moed en respect voor de waardigheid van ieder mens.