Voorbij Angst en Wantrouwen: Naar een Menselijke Democratie

 We leven in een tijd van grote onzekerheid. Terwijl technologie en globalisering onze levens ingrijpend veranderen, voelt het alsof de politiek steeds verder van ons af komt te staan. Steeds meer mensen vragen zich af: voor wie werkt dit systeem eigenlijk nog? Het antwoord lijkt steeds vaker: niet voor mij.

Juist in die leegte bloeien populisme en cynisme. Populistische leiders beloven eenvoudigere oplossingen en sterke actie, maar ondermijnen intussen stap voor stap de rechtsstaat. Ze zeggen te spreken namens “het volk”, maar sluiten wie anders denkt of is uit. Zoals een bekende waarschuwing luidt:
"Authoritarian populists do not destroy democracies. They hollow them out from within — gradually, subtly, and in plain sight.”
(Y. Mounk, p. 5)

Aan de andere kant van het spectrum staan technocratische elites, die vaak besluiten nemen zonder noemenswaardige democratische betrokkenheid. Beleid wordt gemaakt op basis van cijfers, modellen en belangen, maar zelden met de mens als uitgangspunt. De kloof tussen burger en bestuur groeit — en met die kloof groeit ook het wantrouwen.

Interdependentie als moreel kompas

Maar misschien kijken we verkeerd. We zijn geen losse individuen in competitie met elkaar, maar diep verbonden wezens. Elk product dat we gebruiken, elk stukje technologie of voedsel, is het resultaat van de arbeid, kennis en samenwerking van talloze anderen wereldwijd. Zoals zenleraar Thich Nhat Hanh zei:
“We are here to awaken from the illusion of our separateness.”

Deze onderlinge afhankelijkheid — interdependentie — is niet alleen een feit, het is ook een morele richtlijn. Als we werkelijk begrijpen dat ons lot verbonden is met dat van anderen, kunnen we niet anders dan streven naar een samenleving waarin ieders waardigheid telt.
Niet alleen omdat het rechtvaardig is, maar ook omdat we nooit weten in wiens schoenen we morgen zelf zullen staan.

Een nieuwe koers: menselijkheid als uitgangspunt

De campagne #MenselijkNederland vertrekt vanuit dat besef. Niet macht, maar medemenselijkheid. Niet angst, maar verbondenheid. We pleiten voor een samenleving waarin:

  • Mensenrechten geen grens zijn die niet overschreden mag worden, maar een doel: maximale verwezenlijking voor iedereen.

  • Empathie het uitgangspunt is van beleid: doe voor de ander wat jij zelf zou wensen als jij in diens situatie zat.

  • Democratie meer is dan stemmen: het is gedeelde verantwoordelijkheid, échte inspraak en wederzijds vertrouwen.

  • Rechtvaardigheid betekent dat regels niet alleen worden toegepast, maar ook als legitiem worden ervaren.

  • Menselijkheid centraal staat, ook in onze kijk op veiligheid, wonen, werk, onderwijs en klimaat.

Want alleen door de ander te zien als gelijkwaardig, kunnen we ook het beste in onszelf waarmaken.

Zoals Mounk schreef:
“To save democracy, we must first learn to reimagine it.”
(p. 13)

Samen opnieuw beginnen

Dit is geen gemakkelijke weg. Het vraagt moed om anders te denken, om het dominante verhaal van macht en controle los te laten. Maar het biedt ook hoop: de kans op een samenleving waarin niemand aan zijn lot wordt overgelaten, waarin verschillen ons niet verdelen, maar verrijken.

#MenselijkNederland is een uitnodiging. Geen partij, geen ideologie, maar een gedeeld verlangen. Naar een samenleving waar we ons niet afvragen: “Wat heb ik te verliezen?”
Maar: “Wat kunnen we samen winnen?”




Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Geen woorden voor dit verlies – maar ook geen ruimte voor haat

Afbeelding
 Allereerst willen wij onze diepste medeleven uitspreken aan de ouders, familie, vrienden en bekenden van Lisa. Een jong leven is op brute wijze beëindigd. Er zijn geen woorden die dit onrecht kunnen beschrijven. Het verdriet is niet te bevatten. Dat jonge vrouwen op straat niet veilig kunnen zijn, dat zij aangevallen, seksueel misbruikt en zelfs vermoord kunnen worden — dat is onaanvaardbaar. Iedere vrouw heeft het recht zich veilig te voelen, altijd en overal. Niet alle asielzoekers zijn criminelen De verdachte in deze zaak verbleef op een COA-locatie. Dat roept emoties op, maar we moeten oppassen voor de val van generalisatie. Eén dader mag nooit de maatstaf zijn voor een hele groep. Een voorbeeld: toen onlangs een Nederlandse vader zijn eigen kinderen om het leven bracht, concludeerden we terecht niet dat alle Nederlandse vaders kindermoordenaars zijn. Evenmin bestempelen we alle voetbalfans als criminelen omdat sommige hooligans zich misdragen. En toch gebeurt dit mechanism...
Meer lezen

Een moreel kompas voor politiek, bestuur en samenleving

Afbeelding
  1. Naar een rechtvaardige, empathische en duurzame samenleving   Stel je een jonge vrouw voor die door Den Haag fietst, langs de hofvijver en de gebouwen waar wetten en besluiten worden gemaakt. Het lijkt een alledaags beeld, maar in feite draagt het een diepere betekenis: vrijheid van beweging, veiligheid in de openbare ruimte, de vanzelfsprekendheid dat zij haar weg kan kiezen. Dit eenvoudige tafereel is tegelijk symbool voor wat ons land groot maakt – en voor wat er op het spel staat. Nederland is gebouwd op waarden die meer zijn dan politieke leuzen: menselijkheid, rechtvaardigheid, vrijheid, gelijkheid, broederschap en de rechtsstaat. Het zijn waarden die we niet mogen beschouwen als vanzelfsprekendheden, maar als opdrachten die telkens opnieuw moeten worden waargemaakt. Ze vormen het fundament van een samenleving waarin mensen niet tegenover elkaar staan, maar met elkaar. In dit essay legt Vital Moors uit hoe we samen een samenleving kunnen bouwen waarin verbin...
Meer lezen

Hegel en de rechtvaardige samenleving: vrijheid, erkenning en de staat

Afbeelding
Inleiding: de vraag naar rechtvaardigheid Sinds Plato en Aristoteles buigt de westerse filosofie zich over de vraag wat een rechtvaardige samenleving is. Voor Hegel, een van de invloedrijkste denkers van de 19e eeuw, was dit vraagstuk onlosmakelijk verbonden met vrijheid. Niet de abstracte vrijheid van het individu alleen, maar de vrijheid die zich realiseert in een gemeenschap van wetten, instituties en erkenning. Zijn Philosophy of Right (1821) is een poging om een filosofisch fundament te geven aan een samenleving waarin vrijheid en rechtvaardigheid samenvallen. Vrijheid voorbij individualisme Hegel zag vrijheid als het wezen van de mens, maar keerde zich tegen het simplistische idee dat vrijheid slechts betekent dat niemand zich met jou mag bemoeien (negatieve vrijheid). Werkelijke vrijheid is voor hem positieve vrijheid : de mogelijkheid om jezelf te ontplooien binnen een redelijke orde die je als de jouwe herkent. Dit sluit aan bij latere denkers als Isaiah Berlin, die het onder...
Meer lezen