Vrede is geen vanzelfsprekendheid – het is een vaardigheid

 Over de noodzaak én mogelijkheid van innerlijke vrede in een verdeelde wereld

In Vrede kun je leren slaan filosoof en schrijver David Van Reybrouck en psychotherapeut Thomas d’Ansembourg de handen in elkaar om een urgente boodschap over te brengen: vrede is niet alleen een geopolitiek ideaal of moreel gebod, maar vooral iets wat mensen kunnen leren, trainen en beoefenen — van binnenuit.

Het boek is tegelijk een aanklacht tegen een cultuur die geweld normaliseert én een oproep tot persoonlijke en collectieve transformatie. Geweld, zo stellen de auteurs, is niet enkel iets dat zich op het slagveld afspeelt. Het zit ook in onze taal, onze emoties, onze structuren en ons onderwijs. Wie een vreedzame samenleving wil, moet de vrede leren cultiveren in zichzelf en in relaties met anderen.

💥 De cultuur van geweld

Het boek opent met de vaststelling dat wij leven in een samenleving waarin geweld diep verankerd is — vaak zonder dat we het als zodanig herkennen. Geweld is niet enkel fysiek, maar ook verbaal, psychologisch, institutioneel en symbolisch. Denk aan pestgedrag op school, vernedering op de werkvloer, structurele uitsluiting, of de vijandige toon van het publieke debat.

In media en opvoeding worden conflict en competitie voortdurend benadrukt. We leren veel over wiskunde, grammatica en economie, maar nauwelijks iets over omgaan met emoties, conflicten, trauma’s of frustraties. Dat maakt mensen kwetsbaar voor frustratie, woede, of psychische onbalans — én voor politieke manipulatie.

"We leren kinderen lezen en rekenen, maar niet hoe ze met zichzelf en met anderen kunnen omgaan."

De auteurs stellen: zolang we niet leren om innerlijk geweld te herkennen en te transformeren, zullen we ook nooit duurzame vrede tot stand brengen in de buitenwereld.

🧘 Vrede als vaardigheid

Een van de belangrijkste inzichten van het boek is dat vrede niet iets is wat je hebt, maar iets wat je doet. Net als muziek spelen of een sport beoefenen, is vrede iets dat je kunt trainen: via aandacht, introspectie, communicatie en verbinding.

De auteurs pleiten voor een veel bredere maatschappelijke erkenning van emotionele en relationele intelligentie. Dat betekent o.a.:

  • Bewustwording van automatische reacties (boosheid, defensie, oordeel)

  • Leren luisteren zonder te oordelen

  • Het ontwikkelen van empathie, zelfs tegenover mensen met wie je het fundamenteel oneens bent

  • Het kunnen benoemen van je behoeften zonder te beschuldigen

  • Het herkennen van patronen van geweld in taal, gedrag en systemen

Ze verwijzen hierbij naar methoden als Geweldloze Communicatie (Rosenberg), mindfulness, deep listening, herstelgericht werken en vredeseducatie. Geen soft gedoe, maar radicale menselijkheid als vaardigheid.

🧒 Vredeseducatie en preventie

Een krachtig deel van het boek richt zich op onderwijs. Als we vrede willen, moet dat al op jonge leeftijd aangeleerd worden. De auteurs pleiten voor:

  • Emotionele geletterdheid op school: kinderen leren omgaan met gevoelens

  • Herstelgericht conflictbeheer i.p.v. straffen

  • Leren luisteren als kerndoel in communicatieonderwijs

  • Ruimte voor stilte, reflectie en samenwerking in het curriculum

Ze verwijzen naar scholen in Scandinavië, Canada en Nieuw-Zeeland waar dit al gebeurt — en met indrukwekkende resultaten: minder pestgedrag, betere concentratie, meer welbevinden.

"Vrede begint niet in de VN, maar in het klaslokaal."

🌍 De maatschappelijke dimensie: vrede als cultuurverandering

Naast het individuele en pedagogische niveau zoomt het boek ook uit naar de samenleving als geheel. Een cultuur van vrede vraagt een diepgaande heroriëntatie:

  • In de politiek: minder polarisatie, meer dialoog

  • In de media: minder sensatie, meer nuance

  • In de economie: minder concurrentie, meer samenwerking

  • In bestuur en beleid: aandacht voor welzijn, vertrouwen en sociale cohesie

Vrede is dus niet alleen de afwezigheid van oorlog, maar de aanwezigheid van verbinding, veiligheid, vertrouwen en zorg. Een samenleving die vrede wil, moet die waarden ook institutioneel en sociaal verankeren.

🔗 Verbinding met de campagne #MenselijkNederland

De boodschap van Vrede kun je leren sluit naadloos aan bij de kern van de campagne #MenselijkNederland. Waar de campagne oproept tot een samenleving gebaseerd op empathie, rechtvaardigheid en menselijke waardigheid, levert dit boek de praktische en filosofische onderbouw om dat mogelijk te maken.

Beide stellen:

  • Dat menselijkheid geen luxe is, maar noodzaak

  • Dat duurzame vrede alleen mogelijk is als we leren luisteren, voelen en verbinden

  • Dat we nieuwe structuren, verhalen en vaardigheden nodig hebben om met verschil en conflict om te gaan

  • Dat onderwijs, zorg, beleid en democratie hervormd moeten worden vanuit menselijkheid en verbinding

De campagne #MenselijkNederland biedt het maatschappelijke en politieke raamwerk. Vrede kun je leren biedt de innerlijke, pedagogische en culturele invulling. Samen maken ze duidelijk: vrede is geen eindpunt, maar een dagelijkse oefening in menselijkheid.

🟠 #MenselijkNederland – omdat vrede geen droom is, maar een leerweg die we samen kunnen bewandelen.

Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Geen woorden voor dit verlies – maar ook geen ruimte voor haat

Afbeelding
 Allereerst willen wij onze diepste medeleven uitspreken aan de ouders, familie, vrienden en bekenden van Lisa. Een jong leven is op brute wijze beëindigd. Er zijn geen woorden die dit onrecht kunnen beschrijven. Het verdriet is niet te bevatten. Dat jonge vrouwen op straat niet veilig kunnen zijn, dat zij aangevallen, seksueel misbruikt en zelfs vermoord kunnen worden — dat is onaanvaardbaar. Iedere vrouw heeft het recht zich veilig te voelen, altijd en overal. Niet alle asielzoekers zijn criminelen De verdachte in deze zaak verbleef op een COA-locatie. Dat roept emoties op, maar we moeten oppassen voor de val van generalisatie. Eén dader mag nooit de maatstaf zijn voor een hele groep. Een voorbeeld: toen onlangs een Nederlandse vader zijn eigen kinderen om het leven bracht, concludeerden we terecht niet dat alle Nederlandse vaders kindermoordenaars zijn. Evenmin bestempelen we alle voetbalfans als criminelen omdat sommige hooligans zich misdragen. En toch gebeurt dit mechanism...
Meer lezen

Een moreel kompas voor politiek, bestuur en samenleving

Afbeelding
  1. Naar een rechtvaardige, empathische en duurzame samenleving   Stel je een jonge vrouw voor die door Den Haag fietst, langs de hofvijver en de gebouwen waar wetten en besluiten worden gemaakt. Het lijkt een alledaags beeld, maar in feite draagt het een diepere betekenis: vrijheid van beweging, veiligheid in de openbare ruimte, de vanzelfsprekendheid dat zij haar weg kan kiezen. Dit eenvoudige tafereel is tegelijk symbool voor wat ons land groot maakt – en voor wat er op het spel staat. Nederland is gebouwd op waarden die meer zijn dan politieke leuzen: menselijkheid, rechtvaardigheid, vrijheid, gelijkheid, broederschap en de rechtsstaat. Het zijn waarden die we niet mogen beschouwen als vanzelfsprekendheden, maar als opdrachten die telkens opnieuw moeten worden waargemaakt. Ze vormen het fundament van een samenleving waarin mensen niet tegenover elkaar staan, maar met elkaar. In dit essay legt Vital Moors uit hoe we samen een samenleving kunnen bouwen waarin verbin...
Meer lezen

Hegel en de rechtvaardige samenleving: vrijheid, erkenning en de staat

Afbeelding
Inleiding: de vraag naar rechtvaardigheid Sinds Plato en Aristoteles buigt de westerse filosofie zich over de vraag wat een rechtvaardige samenleving is. Voor Hegel, een van de invloedrijkste denkers van de 19e eeuw, was dit vraagstuk onlosmakelijk verbonden met vrijheid. Niet de abstracte vrijheid van het individu alleen, maar de vrijheid die zich realiseert in een gemeenschap van wetten, instituties en erkenning. Zijn Philosophy of Right (1821) is een poging om een filosofisch fundament te geven aan een samenleving waarin vrijheid en rechtvaardigheid samenvallen. Vrijheid voorbij individualisme Hegel zag vrijheid als het wezen van de mens, maar keerde zich tegen het simplistische idee dat vrijheid slechts betekent dat niemand zich met jou mag bemoeien (negatieve vrijheid). Werkelijke vrijheid is voor hem positieve vrijheid : de mogelijkheid om jezelf te ontplooien binnen een redelijke orde die je als de jouwe herkent. Dit sluit aan bij latere denkers als Isaiah Berlin, die het onder...
Meer lezen