The Routledge Handbook of Far-Right Extremism in Europe

The Routledge Handbook of Far-Right Extremism in Europe (red. Rydgren, 2023) biedt een diepgaande en multidisciplinaire analyse van extreemrechts in Europa. Het boek benadrukt dat extreemrechts geen marginaal fenomeen meer is, maar stevig verankerd raakt in politiek, media en samenleving. Het handboek bestaat uit bijdragen van tientallen internationale onderzoekers en behandelt drie hoofdlijnen: ideologische wortels, maatschappelijke dynamiek en beleidsreacties.

De auteurs laten zien dat extreemrechts in Europa vele gezichten kent: van electorale partijen zoals Rassemblement National, AfD of Lega, tot militante bewegingen, online subculturen en transnationale netwerken. Kenmerkend is een sterk nativistisch en autoritair wereldbeeld, vaak gecombineerd met complottheorieën en een retoriek die angst en vijandsbeelden exploiteert. Thema’s als migratie, islam en globalisering vormen het brandpunt van mobilisatie.

Een centraal inzicht van het boek is dat extreemrechts handig gebruikmaakt van de huidige media- en communicatielandschappen. Sociale media fungeren als broedplaatsen voor radicalisering en transnationale verbindingen. Meme-cultuur, alternatieve nieuwsplatforms en desinformatiecampagnes versterken de aantrekkingskracht, vooral onder jongeren.

Daarnaast wordt ingegaan op de sociale en economische voedingsbodem: ongelijkheid, werkonzekerheid, afkalving van de middenklasse en gevoel van culturele bedreiging. Extreemrechts biedt hierop een schijnbaar eenvoudig antwoord: herstel van nationale soevereiniteit, strenge migratiecontrole en een terugkeer naar traditionele waarden.

De bijdragen in het boek bespreken ook de interne diversiteit van extreemrechts. Niet elke beweging is even radicaal of gewelddadig; er is een spectrum van parlementair populisme tot neonazistische subculturen. Toch zien we overal een overlap in vijandbeelden en discoursen, en vaak ook strategische samenwerkingen.

Tenslotte behandelt het boek de reacties van staten, media en maatschappelijke organisaties. Juridische instrumenten (zoals partijverboden), veiligheidsdiensten en preventieprogramma’s komen aan bod, maar ook de grenzen daarvan. Een belangrijk punt is dat repressie alleen niet werkt: de strijd tegen extreemrechts vraagt ook om het versterken van democratische waarden, maatschappelijke weerbaarheid en sociale cohesie.

Samengevat is het Handbook zowel een wetenschappelijke inventarisatie als een waarschuwing: extreemrechts is geen randfenomeen meer, maar een blijvende kracht die de Europese democratieën uitdaagt en ondermijnt, tenzij er actief wordt ingezet op weerbaarheid, inclusie en feitengebaseerd debat.





Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Geen woorden voor dit verlies – maar ook geen ruimte voor haat

Afbeelding
 Allereerst willen wij onze diepste medeleven uitspreken aan de ouders, familie, vrienden en bekenden van Lisa. Een jong leven is op brute wijze beëindigd. Er zijn geen woorden die dit onrecht kunnen beschrijven. Het verdriet is niet te bevatten. Dat jonge vrouwen op straat niet veilig kunnen zijn, dat zij aangevallen, seksueel misbruikt en zelfs vermoord kunnen worden — dat is onaanvaardbaar. Iedere vrouw heeft het recht zich veilig te voelen, altijd en overal. Niet alle asielzoekers zijn criminelen De verdachte in deze zaak verbleef op een COA-locatie. Dat roept emoties op, maar we moeten oppassen voor de val van generalisatie. Eén dader mag nooit de maatstaf zijn voor een hele groep. Een voorbeeld: toen onlangs een Nederlandse vader zijn eigen kinderen om het leven bracht, concludeerden we terecht niet dat alle Nederlandse vaders kindermoordenaars zijn. Evenmin bestempelen we alle voetbalfans als criminelen omdat sommige hooligans zich misdragen. En toch gebeurt dit mechanism...
Meer lezen

Een moreel kompas voor politiek, bestuur en samenleving

Afbeelding
  1. Naar een rechtvaardige, empathische en duurzame samenleving   Stel je een jonge vrouw voor die door Den Haag fietst, langs de hofvijver en de gebouwen waar wetten en besluiten worden gemaakt. Het lijkt een alledaags beeld, maar in feite draagt het een diepere betekenis: vrijheid van beweging, veiligheid in de openbare ruimte, de vanzelfsprekendheid dat zij haar weg kan kiezen. Dit eenvoudige tafereel is tegelijk symbool voor wat ons land groot maakt – en voor wat er op het spel staat. Nederland is gebouwd op waarden die meer zijn dan politieke leuzen: menselijkheid, rechtvaardigheid, vrijheid, gelijkheid, broederschap en de rechtsstaat. Het zijn waarden die we niet mogen beschouwen als vanzelfsprekendheden, maar als opdrachten die telkens opnieuw moeten worden waargemaakt. Ze vormen het fundament van een samenleving waarin mensen niet tegenover elkaar staan, maar met elkaar. In dit essay legt Vital Moors uit hoe we samen een samenleving kunnen bouwen waarin verbin...
Meer lezen

Hegel en de rechtvaardige samenleving: vrijheid, erkenning en de staat

Afbeelding
Inleiding: de vraag naar rechtvaardigheid Sinds Plato en Aristoteles buigt de westerse filosofie zich over de vraag wat een rechtvaardige samenleving is. Voor Hegel, een van de invloedrijkste denkers van de 19e eeuw, was dit vraagstuk onlosmakelijk verbonden met vrijheid. Niet de abstracte vrijheid van het individu alleen, maar de vrijheid die zich realiseert in een gemeenschap van wetten, instituties en erkenning. Zijn Philosophy of Right (1821) is een poging om een filosofisch fundament te geven aan een samenleving waarin vrijheid en rechtvaardigheid samenvallen. Vrijheid voorbij individualisme Hegel zag vrijheid als het wezen van de mens, maar keerde zich tegen het simplistische idee dat vrijheid slechts betekent dat niemand zich met jou mag bemoeien (negatieve vrijheid). Werkelijke vrijheid is voor hem positieve vrijheid : de mogelijkheid om jezelf te ontplooien binnen een redelijke orde die je als de jouwe herkent. Dit sluit aan bij latere denkers als Isaiah Berlin, die het onder...
Meer lezen